مرکز تحقیقات گیاهان دارویی

معرفی:

مرکز تحقیقات گیاهان ­دارویی فعالیت رسمی خود را از سال 1381 با هدف تحقیق و توسعه در زمینه گیاهان­ دارویی آغاز کرد. این مرکز در تاریخ 1382/12/2 موافقت اصولی و در تاریخ 8/20/ 1385 موافقت قطعی خود را از شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اخذ نمود. این مرکز در حال حاضر در قالب سه گروه پژوهشی علوم کشاورزی، علوم پایه و علوم پزشکی به فعالیت در زمینه‌ تحقیقات کاربردی گیاهان دارویی و ارائه خدمات تخصصی در این حوزه می‌پردازد.

• – مأموریت اصلی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی

مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، به منظور رفع نیازهای صنایع دارویی، غذایی، آرایشی- بهداشتی و کشاورزی، بر آن است که با ایجاد بستری مناسب برای فعالیت محققین کشور به انجام فعالیت‌های پژوهشی کاربردی در حوزه گیاهان دارویی بپردازد. دستیابی به دانش فنی تولید و فرآوری گیاهان دارویی، حل معضلات صنایع مرتبط و ارتباط سازنده‌ای با شرکت های تولید کننده از ماموریت‌های اصلی مرکز می‌باشد.

• – گروه های پژوهشی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شاهد

گروه پژوهشی علوم کشاورزی

گروه پژوهشی علوم پایه

گروه پژوهشی علوم پزشکی و بالینی

موضوعات و زمینه‌های فعالیت مرکز:

• شناسایی نیازهای اکوفیزیولوژیکی، ساختار ژنتیکی و شناسایی ارقام و گونه های جدید گیاهان دارویی
• جمع آوری و شناسایی گونه های گیاهان دارویی و معطر از نواحی مختلف ایران (به روشهای سیستماتیک سنتی و نوین)
• استفاده از روشهای مختلف کشت بافت و بیوتکنولوژی گیاهی (کشت کالوس، کشت سلول، بیوترانسفورماسیون، تولید در مقیاس نیمه صنعتی و صنعتی ترکیبات دارویی گیاهی در بیوراکتور ها …) به منظور ارتقاء کمیت و کیفیت مواد موثره دارویی.
• ریز ازدیادی گیاهان دارویی از طریق کشت بذر، کشت مریستم و تولید ژرم پلاسم و رویان زایی بدنی
• شناسایی نقشه های بیوسنتزی و مهندسی متابولیک گیاهان دارویی از طریق ایجاد گیاهان تراریخت و تراژن
• ارائه روش نوین بهینه سازی و به زراعی گیاهان دارویی توسط کاربرد تکنیک‎ها و تیمارهای نوین
• ایجاد پایگاه اطلاعاتی و دادهای هرباریوم گیاهان دارویی کشور
• تولید بذرهای معتبر گیاهان دارویی با ارایه شناسنامه کددار
• انجام پروژه های بنیادی، توسعه ای، کاربردی زراعت گیاهان دارویی
• مشاوره راهبردی و آموزش تولید نیمه انبوه (پایلوت)
• به زراعی و به نژادی در زمینه گیاهان دارویی ارزشمند و پر مصرف در سطح ملی و منطقه­ای
• تحقیق و توسعه در زمینه استحصال مواد مؤثره گیاهی و بهینه سازی تولید فرآورده‌های مرتبط در مقیاس‌های آزمایشگاهی تا صنعتی
• پژوهش‌های کاربردی در راستای استاندارد سازی و فرمولاسیون فرآورده‌های مرتبط با گیاهان دارویی
• شناسایی اثرات بیولوژیک گیاهان و فرآورده‌های مربوطه بر اساس آزمون‌های برون تن و شبیه سازی رایانه‌ای (in silico)
• ایجاد و توسعه بانک اسانس، عصاره و سایر فرآورده های اولیه گیاهی

 

• جمع‌آوری اطلاعات طب سنتی در خصوص فرآورده‌های گیاهان دارویی و مطالعه انطباقی آنها (اتنوبوتانی)
• بررسی اثرات فارماکولوژیک و کنترل کیفی مواد موثره و فرآورده‌های گیاهان دارویی
• انجام کارآزمایی‌های حیوانی و بالینی و سایر آزمایشات لازم جهت ثبت دارو
• پژوهش در راستای شناسایی اثرات درمانی داروهای مکمل‌ و بومی سازی تولید آن‌ها

 

اولویتهای تحقیقاتی

اولویت­های تحقیقاتی این مرکز با محوریت تولیدمحصول و دانش فنی در راستای تولید دارو، مواد اولیه دارویی، مکمل­های دارویی، معرفی گیاهان جدید، به زراعی و بهینه سازی تولید مواد مؤثره و… با تأکید بر گیاهان بومی و اندمیک می­باشد و بر این اساس به اختصار محورهای پژوهشی مرکز به شرح زیر می باشد:

• معرفی و توسعه ارقام جدید گیاهان دارویی ارزشمند با قابلیت بومی‎سازی تولید
• بهینه‎سازی شرایط زراعی کشت و پرورش گیاهان دارویی به ویژه در اراضی کم بازده با به کارگیری روش­های جدید در راستای افزایش عملکرد کمی و کیفی .
• افزایش عملکرد بازده تولید مواد مؤثره گیاهان­دارویی با کاربرد روش­های نوین زیست‎فناوری.
• معرفی روش‎های جدید در عملیات پس از برداشت گیاهان دارویی شامل خشک کردن، نگهداری و فرآوری­های اولیه
• ارایه روش‎های جدید در تکنولوژی استخراج اسانس، عصاره و سایر متابولیت­های ثانویه گیاهی.
• شناسایی، استخراج و خالص­سازی متابولیت‎های ثانویه از گیاهان­دارویی
• ارزیابی اثرات آزمایشگاهی، حیوانی و بالینی گیاهان دارویی یا فرآورده­های آن­ها به ویژه ارزیابی اثرات گیاهان دارویی بر بیماری‎های شایع و رایج جامعه از جمله سندرم متابولیکی (دیابت، چاقی، چربی و فشارخون). افسردگی و… .
• کاربرد و ارزیابی مواد موثره گیاهان دارویی با رویکرد منابع طب سنتی
• فرمولاسیون و ارائه پروتکل های تولید دارو و مواد بهداشتی گیاهی.
• تولید داروها و فرآورده­های دارویی و بیولوژیک گیاهی جدید از گیاها­ن­دارویی
• تولید بسته­های آموزشی تولید و فراوری گیاهان­دارویی.

دستاوردها

انجام بیش از 60 طرح پژوهشی

انجام تحقیقات کاربردی درزمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی که اهم آنها عبارت است از:

• طراحی و ساخت واحد نیمه صنعتی تولید اسانس گیاهان دارویی
• فرمولاسیون پوشش میوه ضد قارچ خوراکی گوجه فرنگی
• فرمولاسیون کرم ترمیم کننده خرفه
• تولید نوشیدنی اسیدی فراسودمند حاوی عصاره سیر فاقد بو
• فرمولاسیون و تولید دهانشویه گیاهی
• تدوین دانش فنی داروی حصاء آ برای بیماران مبتلا به سرطان
• تدوین دانش فنی داروی 14MS برای بیماران مبتلا به ام اس
• احداث مزرعه تحقیقاتی تولید زعفران در راستای ایجاد زیرساخت تحقیقاتی بهینه سازی تولید و فرآوری آن
• راه اندازی کلکسیون علمی- تحقیقاتی گیاهان دارویی برای ایجاد زیرساخت تحقیقات کاربردی روی گیاهان دارویی
• راه اندازی واحد تولید نیمه صنعتی روغن های گیاهی – دارویی

چاپ و ارائه بیش از  395 مقاله در ژورنال­های معتبر علمی وهمچنین همایش­های علمی ملی و بین المللی

انجام (راهنمایی و مشاوره) بیش از 70 پایان نامه­ و رساله تحصیلات تکمیلی به صورت مستقل و یا با همکاری سایر مراکز و مؤسسات و حمایت مادی و معنوی از آن­ها

چاپ 3 جلد کتاب (1- دانشنامه گیاهان دارویی ایران و جهان 2- دهکده سلامتی 3- ژرم پلاسم فندق ایران)

برگزاری کارگاه­های اسانس گیری و عصاره گیری گیاهان دارویی ، GC-MS

مشارکت در برگزاری سمینارهای بین المللی گیاهان دارویی

 گسترش همکاری علمی- آزمایشگاهی با سایر مراکز علمی کشور بخصوص با شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

امکانات:

– کتابخانه تخصصی دارای 700 عنوان کتاب فارسی  و 600 عنوان کتاب لاتین

– مزرعه تحقیقاتی به مساحت  3 هکتار و یک واحد گلخانه تحقیقاتی-آموزشی به مساحت 400 متر مربع

–  4 آزمایشگاه فعال و مجهز به انواع تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته در زمینه آنالیز مواد مؤثره، فیزیولوژی گیاهان دارویی و بیوتکنولوژی گیاهان دارویی:

آزمایشگاه آنالیز دستگاهی

آزمایشگاه فیتوشیمی و فرمولاسیون

آزمایشگاه اکوفیزیولوژی گیاهی

آزمایشگاه بیوتکنولوژی و کشت بافت

• خدمات آزمایشگاهی: این مرکز با توجه به امکانات و تجهیزات موجود در آزمایشگاه های خود قابلیت ارائه خدمات ذیل را دارد:

تست های تضمین کیفیت فراورده های شیمیایی، دارویی و غذایی

فرمولاسیون و تولید داروهای گیاهی، فراورده های آرایشی- بهداشتی و کشاورزی

جداسازی و خالص سازی ترکیبات موثره گیاهی و دارویی

شناسایی کمی و کیفی اسانس و عصاره های گیاهی

تعیین مقدار ترکیبات بیوشیمیایی

انجام آنالیزهای بیولوژیکی شامل اثرات آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریالی و  ضدقارچی و….

انجام آنالیزهای مولکولی نظیر الکتروفورز و DNA، PCR ، RT-PCR  و … .

• خدمات آموزشی

برگزاری کارگاه های آموزشی مانند:

کارگاه تولید گیاهان دارویی

کارگاه فرمولاسیون و ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی

کارگاه استخراج و آنالیز ترکیبات گیاهی

کارگاه ژنومیکس و پروتئومیکس

کارگاه آشنایی با استانداردها و دستورالعمل های آزمایشگاهی و ایمنی در آزمایشگاه

فرصت های مطالعاتی:  در حال حاضر در این مرکز، هر سال تعدادی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی(دوره دکتری تخصصی) در حال گذراندن مراحل تحقیقاتی پایان نامه/ رساله و دوره فرصت مطالعاتی شش ماهه یا بیشتر هستند.

تماس با ما :

آدرس :   بزرگراه خلیج فارس، نرسیده به عوارضی تهران-قم، روبروی حرم مطهر امام خمینی (ره)،دانشگاه شاهد

شماره  تلفن  :51213011 فاکس: 51214091

 پست الکترونیک :MPRC@Shahed.ac.ir

وب سایت :  https://mprc.shahed.ac.ir

 

 

اعضای هیات علمی مرکز

علی مهرآفرین	نام و نام خانوادگی
استادیار	رتبه علمی
مهندسی کشاورزی	تحصیلات (رشته تخصصی)
اکو فیزیولوژی گیاهان دارویی	زمینه فعالیت
51215367	تلفن محل کار
A.mehrafarin@shahed.ac.ir	پست الکترونیک

 

داریوش طالعی	نام و نام خانوادگی
دانشیار	رتبه علمی
بیوتکنولوژی گیاهی	تحصیلات (رشته تخصصی)
بیوتکنولوژی گیاهان دارویی	زمینه فعالیت
51214093	تلفن محل کار
D.talei@shahed.ac.ir	پست الکترونیک

 

حسین دهقان	نام و نام خانوادگی
استادیار	رتبه علمی
شیمی آلی	تحصیلات (رشته تخصصی)
فیتوشیمی گیاهان دارویی	زمینه فعالیت
51214097	تلفن محل کار
h.dehghan@shahed.ac.ir	پست الکترونیک

 

 

 

 

مسعود فعال	نام و نام خانوادگی
استادیار	رتبه علمی
شیمی آلی	تحصیلات (رشته تخصصی)
فیتوشیمی گیاهان دارویی	زمینه فعالیت
51214097	تلفن محل کار
m.faal@shahed.ac.ir	پست الکترونیک

 

صادق اسدی	نام و نام خانوادگی
استادیار	رتبه علمی
مهندسی کشاورزی	تحصیلات (رشته تخصصی)
اگروتکنولوژی گیاهان دارویی	زمینه فعالیت
51215366	تلفن محل کار
s.asadi@shahed.ac.ir	پست الکترونیک

 

🌸 گلاب شاهد

گلاب شاهد با رایحه طبیعی گل محمدی، آرام‌بخش اعصاب و تقویت‌کننده روحیه است. این فرآورده گیاهی با خاصیت ضدالتهاب و آنتی‌باکتریال، به پاکی و شادابی پوست کمک می‌کند.

⚫ روغن سیاهدانه

روغن سیاهدانه سرشار از ترکیب فعال تیموکینون است که اثرات ضدالتهاب، ضد درد و تقویت‌کننده ایمنی بدن دارد. استفاده موضعی آن در تسکین درد مفاصل و حفظ سلامت پوست مؤثر است.

■ روغن کنجد

این روغن گیاهی منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب مفید است که در سلامت قلب و پوست نقش مهمی دارد. روغن کنجد همچنین با کاهش کلسترول، به بهبود متابولیسم بدن کمک می‌کند.

 

🍯 شهد توت

شهد توت طبیعی سرشار از آهن و آنتی‌اکسیدان بوده و به افزایش انرژی، بهبود جریان خون و تقویت حافظه کمک می‌کند. این شهد، جایگزینی سالم و طبیعی برای قندهای مصنوعی است.

🌿 عرق نعنا فلفلی

عرق نعنا فلفلی با خاصیت خنک‌کنندگی و ضدنفخ، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند. همچنین در تسکین سردرد، تهوع و افزایش تمرکز ذهنی مؤثر است.

🌾 عرق رزماری

عرق رزماری با اثر ضدالتهابی و تقویت‌کننده گردش خون، موجب افزایش تمرکز و کاهش خستگی جسمی می‌شود. همچنین مصرف منظم آن به سلامت کبد و تقویت ریشه مو کمک می‌کند.

🍃 عرق شیرین‌بیان

عرق شیرین‌بیان خاصیت ضداسیدی و ضدالتهاب داشته و برای التیام زخم معده و گلو مؤثر است. این عرق سنتی به تسکین سرفه و بهبود سلامت گوارش کمک می‌کند.

🌱 گیاه خشک به‌لیمو

به‌لیمو گیاهی آرام‌بخش و تسکین‌دهنده است که به کاهش اضطراب و بهبود خواب کمک می‌کند. دم‌کرده آن ضمن تقویت سیستم عصبی، موجب بهبود هضم و حس آرامش می‌شود.

🌹 غنچه گل محمدی

غنچه گل محمدی با رایحه دل‌انگیز خود اثر آرام‌بخش، ضدالتهاب و ضدباکتری دارد. مصرف یا دم‌کرده آن به پاکسازی پوست، تقویت روحیه و طراوت بدن کمک می‌کند.

 

🌼 گل بابونه

گل بابونه یکی از گیاهان دارویی ارزشمند با خاصیت ضدالتهاب و آرام‌بخش است. استفاده از آن در بهبود خواب، تسکین معده و کاهش التهابات پوستی نقش مؤثری دارد.

 

 

 

 

#دانشگاه_نسل_پنجم